Nederlandse agrariërs en bedrijven actief bij grondverwerving buitenland

Medium_logo_ah
AgriHolland B.V. 03/02/2012

Nederlandse agrariërs en bedrijven actief bij grondverwerving buitenland

Het totale areaal landbouwgrond dat van oorsprong Nederlandse land- en tuinbouwbedrijven in de afgelopen decennia in gebruik hebben genomen in het buitenland is ongeveer 500.000 hectare, dat is ongeveer gelijk aan 25% van het totale landbouwareaal in Nederland. Daarnaast hebben Nederlandse banken en pensioenfondsen eind 2009 ruim 2,2 miljard euro geleend aan of geïnvesteerd in bedrijven die samen zo’n 14,3 miljoen hectare grond in gebruik hadden in Afrika of Azië. Dat blijkt uit een nota van het LEI die door staatssecretaris Bleker van van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) naar de Tweede Kamer gestuurd is.

Er is een sterk groeiende belangstelling van landen en bedrijven om grond in andere landen in gebruik te krijgen voor grootschalige productie van landbouwgewassen, vooral sinds de scherpe stijging van de voedselprijzen in 2007/2008. In een aantal gevallen is er sprake van verandering van grondgebruiksrechten zonder dat (voldoende) rekening is gehouden met de belangen van de lokale bevolking. In dat geval kan worden gesproken van 'landgrabbing'.

Het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) heeft het LEI gevraagd om een verkennend onderzoek uit te voeren naar het areaal grond dat Nederlandse bedrijven in bezit of gebruik hebben in het buitenland en de omvang van Nederlandse investeringen in grond in het buitenland. Of er bij landverwervingen waar Nederlandse bedrijven of investeerders betrokken waren sprake is geweest van schending van de rechten van de lokale bevolking kan op basis van deze nota niet worden vastgesteld.

Land- en tuinbouwbedrijven
Het totale areaal landbouwgrond dat van oorsprong Nederlandse land- en tuinbouwbedrijven in de afgelopen decennia in gebruik hebben genomen in het buitenland is ongeveer 500.000 hectare. Naar Nederlandse begrippen hebben Nederlandse bedrijven veel geïnvesteerd in land- en bosbouw grond in het buitenland, maar op wereldschaal gaat het om relatief beperkte investeringen en oppervlaktes grond: er wordt geschat dat er in totaal 50 miljoen hectare in buitenlandse handen is.

Het overgrote deel van de Nederlandse grondverwerving in het buitenland betreft grond die in gebruik is van geëmigreerde boeren en tuinders. Een klein deel wordt vanuit Nederland beheerd. Er is een verschil in doel en wijze van grondtransacties tussen de verschillende continenten. In West-Europa zijn het vooral moderne familiebedrijven die een bestaand bedrijf in het buitenland overnemen en moderniseren. De schaal van deze bedrijven ligt vaak op wat gebruikelijk is in Nederland voor de grotere bedrijven. In Oost-Europa gaat het vaak om veel grotere bedrijven van minimaal enige honderden hectares, terwijl het bij de meer recente transacties in Latijns Amerika vaak gaat om duizenden hectares.

In Afrika zijn het vooral relatief kleine groente- en bloemenbedrijven van enige tientallen hectares. Daarnaast zijn er sinds enige jaren ook veel bedrijven actief in de bosbouw, de teelt van biobrandstofgewassen, zoals jatropha, projecten die gericht zijn op CO2 vastlegging en combinaties van houtproductie, toerisme en landgoedbeheer.

Banken en pensioenfondsen
Naast bedrijven die de grond in het buitenland meestal ook zelf beheren, hebben ook Nederlandse banken en pensioenfondsen grote bedragen geinvesteerd in grote internationaal opererende bedrijven in de papier, hout, bioenergie en voedselindustrie die miljoenen hectares oliepalmplantages, bossen en landbouwgrond in Afrika en Azië in gebruik hebben. De drie grootste Nederlandse banken - ABN AMRO, ING en Rabobank - en de drie grootste pensioenfondsen - ABP, Bedrijfstak pensioenfonds Bouw (BpfBouw) en Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PfZW) – hadden eind 2009 ruim 2,2 miljard euro geleend aan of geïnvesteerd in bedrijven die samen zo’n 14,3 miljoen hectare grond in gebruik hadden in Afrika of Azië. Daarbij gaat het vooral om zeer grote internationaal opererende papierproducenten met eigen productiebossen, palmoliebedrijven met eigen plantages en bedrijven in de voedingsindustrie met eigen productiebedrijven.

Zie voor meer informatie het LEI-rapport Betrokkenheid van Nederlandse bedrijven bij transnationale grondverwerving en pacht op de site van de rijksoverheid

bron: LEI - Wageningen UR, september 2011 / Ministerie van EL&I, 02/02/12
  • Sign the petition to stop Industria Chiquibul's violence against communities in Guatemala!
  • Who's involved?

    Whos Involved?


  • 13 May 2024 - Washington DC
    World Bank Land Conference 2024
  • Languages



    Special content



    Archives


    Latest posts